Wszystkie moje mamy

Autor: Renata Piątkowska

Ilustracje: Maciej Szymanowicz

Rok wydania: 2013

Wydawnictwo: Literatura

Miejsce wydania: Łódź

Liczba stron: 47

ISBN: 9788376722566

Uwagi: Seria “Wojny dorosłych – historie dzieci”

Tłumaczenia:

• All of My Mums, tłum. K. Kożurno, il. M. Szymanowicz, Łódź: Literatura, 2016, s. 51, ISBN:9788376724553;
• Tutte le mie mamme, tłum. B. Majchrzak, il. M. Szymanowicz, 2019, s. 48, Firenze: La Giuntina, ISBN: 9788880577812.

Narratorem jest Szymon Bauman, starszy mężczyzna, który wraca pamięcią do czasów wojny, kiedy jako mały Szymek doświadczył Zagłady. Gdy zaczyna się wojna wraz z siostrą i mamą muszą założyć opaski z gwiazdą Dawida i nosić je w miejscach publicznych, a jakiś czas później przenieść się do getta. Po pewnym czasie Chana, młodsza siostra chłopca, zostaje zabrana na Umschlagplatz i wywieziona do Treblinki, a matka podupada na zdrowiu. Wtedy do akcji wkracza siostra Jolanta, czyli Irena Sendlerowa, która pomaga rodzinie i przygotowuje Szymona do przejścia na tzw. aryjską stronę, gdzie będzie miał szansę przeżyć wojnę i Zagładę. Tytułowe „wszystkie moje mamy” to opiekunki, które zajmowały się chłopcem po drugiej stronie muru. Ostatnim przystankiem drogi poza getto był dom w Otwocku, gdzie bohater spotkał inne ocalone w podobny sposób żydowskie dzieci i doczekał końca wojny.

Książka opowiada o działalności Ireny Sendlerowej, Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, która w czasie wojny organizowała przenoszenie żydowskich dzieci na tzw. aryjską stronę. Choć opisane przez autorkę postaci – poza Sendlerową – są fikcyjne, bardzo realistycznie ukazana została procedura wyprowadzania żydowskiego dziecka poza teren getta, w tym przyuczania go do odgrywania roli nie-Żyda.

Bibliografia:

• Heska-Kwaśniewicz, K., Wojna[sic!] Dorosłych – Historie Dzieci. Narracje o wojnie w literaturze dla młodych odbiorców po transformacji ustrojowej (1990–2015), [w:] Literatura dla dzieci i młodzieży, t. 5, red. K. Tałuć, Katowice 2017, s. 33–56 (s. 41–42);
• Ippoldt, L., Dziecko a wojna – literatura dla dzieci o tematyce wojennej na wybranych przykładach polsko- i niemieckojęzycznych, „Orbis Linguarum”, nr 48, 2018, s. 501–504 (s. 503);
• Janus-Sitarz A., Gry wyobraźni a oswajanie przestrzeni strachu. Czasy Holokaustu w literaturze dla dzieci, [w:] Wolność i wyobraźnia w literaturze dziecięcej, red. A. Czabanowska-Wróbel, M. Kotkowska, Kraków 2017, s. 195–206;
• Jarzyna, A., Szlemiele. Zwierzęta wobec Zagłady w literaturze dla dzieci, „Narracje o Zagładzie”, nr 2, 2016, s. 235–256;
• Jarzyna, A., Post-koiné. Studia o nieantropocentrycznych językach (poetyckich), Łódź 2019 (s. 191–214);
• Jeziorkowska-Polakowska, A., „biała plamka na tle MURU to ja…” – angielski buldog opowiada o Zagładzie, [w:] (Nie)zapomniane zwierzęta, red. E. Łoch, D. Piechota, A. Trześniewska-Nowak, Gdańsk 2021, s. 129–161 (s. 132);
• Józefowicz, A., Child-family-peer relations in the most regent Polish prosi for children, in an educational context, [w:] The Educational and Social World of a Child Discourses of Communication, Subjectivity and Cyborgization, red. H. Krauze-Sikorska, M. Kichowski, Poznań 2015, s. 287–299 (s. 295–296);
• Kania, A., Lekcja (nie)obecności. Dziedzictwo polsko-żydowskie w edukacji polonistycznej, Kraków 2017 (s. 94);
• Karczewska, A., „Tylko czy niebo nadal istnieje?” Bóg w najnowszej dziecięcej literaturze o Zagładzie, [w:] Wiara i niewiara. Literackie realizacje wobec doświadczenia Zagłady, red. P. Kalwiński, A. Karczewska, Lublin 2018, s. 69–88 (s. 77, 80 przyp. 28);
• Karczewska, A., Pamięć i empatia. O dziecięcej literaturze Zagłady, [w:] Pamięć o Zagładzie w polskojęzycznej i niemieckojęzycznej literaturze autorek i autorów drugiego oraz trzeciego pokolenia post-Szoah / Das Gedächtnis an die Shoah in der polnischen und deutschsprachigen Literatur von Autorinnen und Autoren der zweiten und dritten Post-Shoah-Generation, red. I. von der Lühe, S.J. Żurek, Lublin 2019, s. 265–300 (s. 267);
• Kasperek, A., „Szlemiel” i „Arka czasu” jako przykłady współczesnej literatury dla dzieci poruszającej tematykę Zagłady, [w:] Zdeptane dzieciństwo. II wojna światowa i jej wpływ na sytuację dzieci, red. A. Bartuś, P. Trojański, Oświęcim 2017, s. 329–335 (s. 329);
• Kotaba, K., Czy wojna jest dla dzieci? O obrazach wojny w literaturze dla najmłodszych, „Annales Universitatis Pedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”, nr XV, 2015, s. 184–192;
• Kowalska-Leder, J., Literatura polska ostatniego dziesięciolecia wobec Zagłady – próby odpowiedzi na nowe wyzwania, „Zagłada Żydów. Studia i materiały”, nr 10, 2014, s. 768–802 (s. 790);
• Krajewska, A.M., Młodzieżowe książki o najnowszej historii Polski wydane w ostatnich latach – przegląd subiektywny, „Guliwer”, nr 3, 2018, s. 69–76 (s. 73);
• Krupiński, P., Pies patrzy na getto. Zwierzę jako podmiot narracji postholokaustowych, [w:] Ślady II wojny światowej i Zagłady w najnowszej literaturze polskiej, red. B. Sienkiewicz, S. Karolak, Poznań 2016, s. 57–84 (s. 67, przyp. 24);
• Kwiatkowska, A., Jak narysować pamięć? Zagłada w polskich ilustrowanych książkach dla dzieci, „Porównania”, nr 1, 2021, s. 123–140;
• Mieszek, M., Kulinaria w łódzkiej serii książek dla dzieci „Wojny dorosłych – opowieści[sic!] dzieci”, [w:] Kuchnia i stół w komunikacji społecznej. Tekst, dyskurs, kultura, red. W. Żarski przy współpracy T. Piaseckiego, Wrocław 2016 s. 569–580;
• Olszewska, B., Konwencja pamiętnika, dziennika, autobiografii w książkach o wojnie dla młodego czytelnika, [w:] (Od)pamiętywanie – gry z przeszłością w literaturze dla dzieci i młodzieży, red. B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek, Katowice 2018, s. 101–117;
• Rybak, K., Hide and Seek with Nazis. Playing with Child Identity in Polish Children’s Literature about the Shoah, „Libri & Liberi”, nr 6 (1), 2017, s. 11–24;
• Rybak, K., Żyd i uchodźca. Znaczące powinowactwa narracyjne w polskiej literaturze dziecięcej ostatniej dekady, „Czy/tam/czy/tu. Literatura dziecięca i jej konteksty”, nr 2, 2017, s. 44–62;
• Rybak, K., Rzeczy do zabawy. Zabawki w cieniu Zagłady w twórczości Uriego Orleva, [w:] O czym mówią rzeczy? Świat przedmiotów w literaturze dziecięcej i młodzieżowej, red. A. Mik, M. Niewieczerzał, E. Rąbkowska, G. Leszczyński, Warszawa 2019, s. 93–105 (s. 94, przyp. 3);
• Rybak, K., I (nie) żyli długo i szczęśliwie. Konstrukcje zakończeń w polskiej literaturze dziecięcej o Zagładzie, “Literatura Ludowa”, t. 63, nr 1, 2019, s. 10–23 (s. 11, 16);
• Rybak, K. Dzieciństwo w labiryncie getta. Recepcja mitu labiryntu w polskiej literaturze dziecięcej o Zagładzie, Warszawa 2019;
• Rybak, K., Stosunki polsko-żydowskie i Zagłada w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku, [w:] Stosunki polsko-żydowskie, t. 2, Kultura. Literatura, sztuka i nauka w XX wieku, red. Z. Trębacz, Warszawa 2020, s. 171–187;
• Rybak, K., Zagłada i ideologia w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku, „Narracje o Zagładzie”, nr 1(7), 2021, s. 155–173 (s. 162, 164);
• Rybak, K., Obrazowanie Zagłady. Narracje holokaustowe w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży, Warszawa 2023;
• Sadowska, D., „Bajki-nie-bajki” czyli II wojna światowa w wybranych polsko- i niemieckojęzycznych utworach dla dzieci z ostatnich 15 lat ze szczególnym uwzględnieniem Asiuni Joanny Papuzińskiej, „Orbis Linguarum”, nr 48, 2018, s. 169–187;
• Sałatarow, A., Trauma i pamięć w utworach Henryka Grynberga i Arce czasu Marcina Szczygielskiego, „Czy/tam/czy/tu. Literatura dziecięca i jej konteksty”, nr 1–2, 2020, s. 34–47 (s. 46, przyp. 3);
• Sikora, A., W jaki sposób mówimy dzieciom o wojnie? Charakterystyka prozy o tematyce wojennej na podstawie wybranych książek dla dzieci, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum”, nr 2 (19), 2014, s. 25–44 (s. 29, przyp. 12);
• Skowera, M., Różne odcienie dzieciństwa w utworze Agnieszki Suchowierskiej Mat i świat, „Litteraria Copernicana”, nr 3 (23), 2017, s. 127–138 (s. 129, przyp. 8);
• Slany, K., Rutka Joanny Fabickiej jako przykład postpamięciowej literatury dla dzieci, „Maska”, nr 35, 2017, s. 81–94 (s. 82);
• Szumal, M., Ada Judytka i zaginiony tałes. Dziecięcy klucz do wielokulturowego Białegostoku, „Polonistyka. Innowacje”, nr 9, 2019, s. 131–140 (s. 133, przyp. 7; 139);
• Tomczok, M., Czyja dzisiaj jest Zagłada? Retoryka – ideologia – popkultura, Warszawa 2017 (s. 207);
• Wawer, K., Lekcje (polskiego) z wielokulturowości. Praca z serią Wojny dorosłych – historie dzieci w szkole podstawowej na wybranych przykładach, „Polonistyka. Innowacje”, nr 13, 2021, s. 145–161 (s. 146);
• Wądolny-Tatar, K., Dziecko i wojna w perspektywie postpamięci. Narracje dla najmłodszych, „Litteraria Copernicana”, nr 3 (23), 2017, s. 111–124;
• Wójcik-Dudek, M., Architektura pamięci – (nie)literackie przestrzenie getta, „Annales Universitatis Pedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”, nr XIV, 2014, s. 215–224;
• Wójcik-Dudek, M., Konieczność śladu. Kanony literatury dla dzieci i młodzieży, „Narracje o Zagładzie”, nr 1, 2015, s. 96–116 (s. 105, przyp. 27);
• Wójcik-Dudek, M., Między udziecinnieniem a infantylizacją Zagłady, [w:] Światy dzieciństwa. Infantylizacje w literaturze i kulturze, red. M. Chrobak, K. Wądolny- Tatar, Kraków 2016, s. 435–449 (s. 445, 447);
• Wójcik-Dudek, M., Zamieszkać w Zagładzie. Geografia Holocaustu w literaturze dla dzieci i młodzieży, [w:] Geografia krain zmyślonych. Wokół kategorii miejsca i przestrzeni w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej, red. W. Kostecka, M. Skowera, Warszawa 2016, s. 43–56 (s. 47);
• Wójcik-Dudek, M., Matka – depozytariuszka sytości i głodu. Literatura dla dzieci i młodzieży wobec Zagłady, [w:] Kuchnia i stół w komunikacji społecznej. Tekst, dyskurs, kultura, red. W. Żarski przy współpracy T. Piaseckiego, Wrocław 2016 s. 449–458 (s. 454);
• Wójcik-Dudek, M., W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży, Katowice 2016;
• Wójcik-Dudek, M., „Efekt” Zagłady w polskiej współczesnej literaturze dla dzieci i młodzieży, [w:] Wiara i niewiara. Literackie realizacje wobec doświadczenia Zagłady, red. P. Kalwiński, A. Karczewska, Lublin 2018, s. 173–187 (s. 174, 177);
• Wójcik-Dudek, M., Elementarz Zagłady w polskiej najnowszej literaturze dla dzieci, [w:] Śmierć w literaturze dziecięcej i młodzieżowej, red. K. Slany, Warszawa 2018, s. 279–294 (s. 286–287);
• Wójcik-Dudek, M., Memory Boom and Imaginarium of Holocaust in Polish Literature for Young Readers, „Filoteknos”, nr 10, 2020, s. 309–323 (s. 318).