Autor: Cezary Harasimowicz
Ilustracje: Marta Kurczewska
Rok wydania: 2018
Wydawnictwo: Zielona Sowa
Miejsce wydania: Warszawa
Liczba stron: 199
ISBN: 9788380737716
Tłumaczenia:
- Mirabella. La storia raccontata da un albero, tłum. L. Rescio, Milano: MIMebù, 2021, s. 216, ISBN: 9788831426398.
Opowieść Cezarego Harasimowicza to saga żyjącej na warszawskim Muranowie rodziny drzew mirabelki ciągnąca się od czasów dwudziestolecia międzywojennego aż do współczesności wypełniona najważniejszymi wydarzeniami z dziejów stolicy. Jej mieszkańców łączy Muranów, od dawna związany ze społecznością żydowską: przed wojną kwitło tam życie towarzyskie i ekonomiczne, w czasach okupacji teren ogrodzono murem, tworząc getto, a powojenna odbudowa na gruzach tylko z pozoru odbyła się bez udziału Żydów, ich duchy bowiem nadal odwiedzają dawne domy! Czytelnik, poznając losy Dorki, Chaima, pana Friedmana, Noama, Staszka, Dorotki i kolejnych pokoleń warszawiaków, otrzymuje wyczerpujący obraz nierzadko trudnych relacji międzyludzkich, wpisanych w równie niełatwą historię dwudziestowiecznej Polski.
Mirabelka prezentuje czytelnikowi szeroki horyzont czasowy, w którym rozgrywają się przedstawiane wydarzenia. Młody czytelnik może poznać rozkwit i bogactwo żydowskiej ludności przedwojennego Muranowa, drastycznie stłumione przez II wojnę światową i Zagładę. Czasy powojenne przedstawiają nie tylko „uroki” socjalizmu i pęd odbudowy stolicy, ale również protesty studentów i antysemityzm marca roku 1968 i stan wojenny. Ponadto autor odwołuje się do krążących wśród mieszkańców Muranowa opowieści o „powracających” dawnych mieszkańcach. Duchy Dorki, Chaima, Rebeki, Joszuy i innych Żydów zamieszkujących Warszawę dają o sobie znać po wojnie, czuwając nad młodym Noamem-Maćkiem, żydowskim chłopcem, któremu udało się przetrwać Zagładę dzięki pomocy Ireny Sendlerowej.
Mogłoby się wydawać, że na ostatniej stronie kończy się historia mirabelki. Jednak, podobnie jak w książce Harasimowicza, życie nieustannie się odradza. Mirabelce udało się powrócić na Muranów. Choć na jej pierwotnym miejscu stoi dzisiaj luksusowy apartamentowiec, to kilkaset metrów dalej, w sobotę 22 września 2018 roku zasadzono kolejne pokolenie drzewa. Szczepki waszyngtońskiej „emigrantki”, która trafiła za ocean w kieszeni wyjeżdżających z Warszawy Dorotki, Maćka-Noama i Wojtusia, zostały wsadzone z powrotem w ziemię.
Bibliografia:
- Kwiatkowska, A., Korzenie pamięci. O Mirabelce Cezarego Harasimowicza, „Paidia i Literatura”, nr 2, 2020, s. 67–76;
- Kwiatkowska, A., Motyw szycia i haftu w najnowszej polskiej literaturze dla dzieci dotyczącej Zagłady, „Polonistyka. Innowacje”, nr 13, 2021, s. 55–65 (s. 62–63);
- Kwiatkowska, A., Jak narysować pamięć? Zagłada w polskich ilustrowanych książkach dla dzieci, „Porównania”, nr 1, 2021, s. 123–140 (s. 124);
- Maki z Giverny, Mirabelka, „Ryms. Kwartalnik o książkach dla dzieci i młodzieży”, nr 32, 2018, s. 39;
- Michułka, D., Literatura – historia – edukacja. Spotkania z przeszłością we współczesnych polskich narracjach dla dzieci i młodzieży, „Oblicza Komunikacji”, nr 12, 2020, s. 433–450;
- Rybak, K. Dzieciństwo w labiryncie getta. Recepcja mitu labiryntu w polskiej literaturze dziecięcej o Zagładzie, Warszawa 2019 (s. 15, 73, 76);
- Rybak, K., Stosunki polsko-żydowskie i Zagłada w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku, [w:] Stosunki polsko-żydowskie, t. 2, Kultura. Literatura, sztuka i nauka w XX wieku, red. Z. Trębacz, Warszawa 2020, s. 171–187 (s. 174);
- Rybak, K., Zagłada i ideologia w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku, „Narracje o Zagładzie”, nr 1(7), 2021, s. 155–173 (s. 159);
- Rybak, K., Obrazowanie Zagłady. Narracje holokaustowe w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży, Warszawa 2023.