Autor: Anna Czerwińska-Rydel
Ilustracje: Maciej Szymanowicz
Rok wydania: 2018
Wydawnictwo: Literatura
Miejsce wydania: Łódź
Liczba stron: 116
ISBN: 9788376725482
Uwagi: Seria “Wojny dorosłych – historie dzieci”
Tłumaczenia:
- Lists in a Bottle: A Story about Irena Sendler, tłum. Katarzyna Wasilkowska, Łódź: Literatura, 2018, s. 120, ISBN: 9788376725758.
Listy w butelce to pierwsza polska biografia dla dzieci, której bohaterką jest Irena Sendlerowa (chociaż już wcześniej jej wojenna działalność stała się inspiracją dla Renaty Piątkowskiej, autorki Wszystkich moich mam). Czerwińska-Rydel proponuje biografię prezentującą życie bohaterki od czasów II wojny światowej aż do 2007 roku, kiedy otrzymała na wniosek samych dzieci Order Uśmiechu. Tytułowe listy stają się motywem spajającym elementy opowieści: kolejne rozdziały poprzedzają cytaty o pisaniu listów, cenne ze względu na zamieszczone w trzeciej części książki („Korespondencja”) prawdziwe listy adresowane do Sendlerowej i wysyłane przez nią samą (w tym od papieża Jana Pawła II). Tytuł książki odnosi się ponadto do wystawienia w Domu Sierot Janusza Korczaka sztuki Rabindranatha Tagore Poczta oraz list z nazwiskami żydowskich dzieci (zakopanymi w szklanych butelkach po mleku), którym Sendlerowa organizowała „nowe życie” po tzw. aryjskiej stronie. Powojenna historia „Jolanty”, wypełniona pracą społeczną i edukowaniem pracowników organizacji zdrowia, zostaje przedstawiona pokrótce, a opowieść kończy się w roku 2007 wraz z uroczystością wręczenia Order Uśmiechu.
Listy w butelce to opowieść o odważnej kobiecie, która z całych siły i z narażeniem życia próbuje przeciwstawić się cierpieniu ofiar Holokaustu. W kolejnych „obrazkach” z getta ukazane zostają realia Zagłady i akty pomocy Żydom w getcie. Sendlerowa zastanawia się, jak najefektywniej pomóc potrzebującym (szmuglowanie jedzenia, lekarstw oraz samych dzieci), ale nie robi tego, siedząc bezczynnie: jest aktywna, pełna poświęcenia i oddana drugiemu człowiekowi. Co ważne, Czerwińska-Rydel ukazuje szerokie spektrum reakcji rodziców, których niezgoda na oddanie pociech wynika ze strachu lub niechęci do wpojenia nieżydowskiej tożsamości.
Bibliografia:
- Baluch, A., Ludzie i przedmioty. Literatura dla dzieci jako szkoła estetycznej wrażliwości, „Paidia i Literatura”, nr 2, 2020, s. 59–66 (s. 60);
- Rybak, K., Żyd i uchodźca. Znaczące powinowactwa narracyjne w polskiej literaturze dziecięcej ostatniej dekady, „Czy/tam/czy/tu. Literatura dziecięca i jej konteksty”, nr 2, 2017, s. 44–62 (s. 59, przyp. 9);
- Rybak, K., I (nie) żyli długo i szczęśliwie. Konstrukcje zakończeń w polskiej literaturze dziecięcej o Zagładzie, “Literatura Ludowa”, t. 63, nr 1, 2019, s. 10–23 (s. 10, 12);
- Rybak, K., Dzieciństwo w labiryncie getta. Recepcja mitu labiryntu w polskiej literaturze dziecięcej o Zagładzie, Warszawa 2019 (s. 14–15, 65, 70, 88, 101, 106–107);
- Rybak, K., Stosunki polsko-żydowskie i Zagłada w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku, [w:] Stosunki polsko-żydowskie, t. 2, Kultura. Literatura, sztuka i nauka w XX wieku, red. Z. Trębacz, Warszawa 2020, s. 171–187 (s. 174, przyp. 7; 179);
- Rybak, K., Zagłada i ideologia w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku, „Narracje o Zagładzie”, nr 1(7), 2021, s. 155–173 (s. 159, przyp. 18);
- Rybak, K., „Zupełnie inne miasto”. Obrazy warszawskiego getta w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku, „Dzieciństwo. Literatura i Kultura”, nr 3(1), 2021, s. 67–84 (s. 70, 72);
- Rybak, K., Obrazowanie Zagłady. Narracje holokaustowe w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży, Warszawa 2023.