Po drugiej stronie okna. Opowieść o Januszu Korczaku [The Other Side of the Window: A Tale about Janusz Korczak]

Author: Anna Czerwińska-Rydel
Illustrator: Dorota Łoskot-Cichocka
Year: 2012
Publisher: Muchomor
Place of publication: Warszawa
Pages: 163
ISBN: 9788389774545
Notes: An audiobook was published by Akademia Rozwoju Wyobraźni Buka (2012, ISBN: 9788362951031).
Cover courtesy of the publisher. ©Muchomor

In this biography by Anna Czerwińska-Rydel, the reader follows Janusz Korczak’s life from his birth to his death. Recounting the childhood of Henryk Goldszmit, who had assumed his now-famous pen name when he started publishing his works, the author points to events which shaped Korczak morally and sparked his interest in literature, medicine and pedagogy. The description of Korczak’s adult life comprises his studies and work, first as a doctor, then as the head of the Orphan Home in Krochmalna Street in Warsaw, and as the author of various texts aimed at both young and adult readers. This biography also presents the rules of social life at Korczak’s orphanage, which were revolutionary for their times. It also portrays the other main guardian at the Home, Stefania Wilczyńska, known as Pani Stefa. As is the case in other stories about Korczak, the Holocaust puts a tragic end to the Po drugiej stronie okna. Under a Nazi directive, the Orphan Home must be relocated into the Ghetto, where it becomes extraordinarily difficult to run. On 5 August 1942, the residents of the orphanage are removed from the building and directed to the Umschlagplatz, the starting point of the train journey to the extermination camp in Treblinka.

Although Czerwińska-Rydel’s book does not devote much space to the war and the Holocaust in general, each event connected to them is depicted in great detail. Once Nazi air raids start, Korczak arranges a game for the children to inconspicuously teach them about evacuation. The pedagogue strives to protect the orphans from the occupant’s ensuing repressions. He turns the relocation to the Ghetto into a cheerful parade, and bricks up the windows of the orphanage to prevent his pupils from watching the horrendous scenes in the streets. He supports “his children” until the very end, comforting them even on their final train journey to Treblinka. Czerwińska-Rydel’s narrative, as opposed to the historical fate of the group, ends on an uplifting note: “On the other side of the [train car] window, there was the bright, cloudless August sky”. The text is accompanied by the remarkable graphics, composed of archival photographs, “handwritten” notes on the margins and folded corners hiding “secrets” – quotations from Korczak’s books.

 

Bibliography:
  • Howrus-Czajka, M., Obraz II wojny światowej w polskiej książce obrazkowej, „Ryms. Kwartalnik o książkach dla dzieci i młodzieży”, no. 27, 2016, pp. 8–9;
  • Howrus-Czajka, M., “True fiction” – the memory and the postmemory of traumatic war events in a picturebook, „Problemy Wczesnej Edukacji / Issues in Early Education”, no. 3 (34), 2016, pp. 94–106 (pp. 99–100);
  • Jasnowski, P., Pamiętnik Blumki, „Ryms. Kwartalnik o książkach dla dzieci i młodzieży”, no. 19, 2013, p. 13;
  • Kania, A., Lekcja (nie)obecności. Dziedzictwo polsko-żydowskie w edukacji polonistycznej, Kraków 2017 (p. 94);
  • Kowalska-Leder, J., Literatura polska ostatniego dziesięciolecia wobec Zagłady – próby odpowiedzi na nowe wyzwania, „Zagłada Żydów. Studia i materiały”, no. 10, 2014, pp. 768–802 (pp. 794–795);
  • Kowalska-Leder, J., Woźnicka, J., Dziecko, [in:] Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej, eds. J. Kowalska-Leder, P. Dobrosielski, I. Kurz, M. Szpakowska, Warszawa 2017, pp. 141–172 (p. 155, fn. 44);
  • Olszewska, B., Konwencja pamiętnika, dziennika, autobiografii w książkach o wojnie dla młodego czytelnika, [in:] (Od)pamiętywanie – gry z przeszłością w literaturze dla dzieci i młodzieży, eds. B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek, Katowice 2018, pp. 101–117 (p. 101, fn. 1);
  • Po drugiej stronie okna widział człowieka (wywiad z Anną Czerwińską-Rydel) „Ryms. Kwartalnik o książkach dla dzieci i młodzieży”, no. 19, 2013, pp. 14–15;
  • Rybak, K., Żyd i uchodźca. Znaczące powinowactwa narracyjne w polskiej literaturze dziecięcej ostatniej dekady, „Czy/tam/czy/tu. Literatura dziecięca i jej konteksty”, nr 2, 2017, s. 44–62 (p. 47);
  • Rybak, K., I (nie) żyli długo i szczęśliwie. Konstrukcje zakończeń w polskiej literaturze dziecięcej o Zagładzie, “Literatura Ludowa”, vol. 63, no. 1, 2019, pp. 10–23 (pp. 10–12);
  • Rybak, K. Dzieciństwo w labiryncie getta. Recepcja mitu labiryntu w polskiej literaturze dziecięcej o Zagładzie, Warszawa 2019 (pp. 14–15, 69–70, 73);
  • Rybak, K., Zagłada i ideologia w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku, „Narracje o Zagładzie”, no. 1(7), 2021, pp. 155–173 (p. 159, fn. 17; 168, fn. 55);
  • Rybak, K., „Zupełnie inne miasto”. Obrazy warszawskiego getta w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku, „Dzieciństwo. Literatura i Kultura”, no. 3(1), 2021, pp. 67–84;
  • Rybak, K., Obrazowanie Zagłady. Narracje holokaustowe w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży, Warszawa 2023;
  • Slany, K., Rutka Joanny Fabickiej jako przykład postpamięciowej literatury dla dzieci, „Maska”, no. 35, 2017, pp. 81–94 (p. 82);
  • Wądolny-Tatar, K., (Re)konstrukcja osoby. Chopin Anny Czerwińskiej-Rydel i Korczak Beaty Ostrowickiej, [in:] „Stare” i „nowe” w literaturze dla dzieci i młodzieży – biografie, eds. B. Olszewska, O. Pajączkowski, L. Urbańczyk, Opole 2015, pp. 359–372 (p. 370, fn. 12);
  • Wójcik-Dudek, M., Między taktyką a strategią – o wybranych biografiach Janusza Korczaka kierowanych do młodego odbiorcy, [in:] „Stare” i „nowe” w literaturze dla dzieci i młodzieży – biografie, eds. B. Olszewska, O. Pajączkowski, L. Urbańczyk, Opole 2015, pp. 217–227;
  • Wójcik-Dudek, M., Konieczność śladu. Kanony literatury dla dzieci i młodzieży, „Narracje o Zagładzie”, no. 1, 2015, pp. 96–116;
  • Wójcik-Dudek, M., Matka – depozytariuszka sytości i głodu. Literatura dla dzieci i młodzieży wobec Zagłady, [in:] Kuchnia i stół w komunikacji społecznej. Tekst, dyskurs, kultura, eds. W. Żarski przy współpracy T. Piaseckiego, Wrocław 2016 pp. 449–458 (p. 453);
  • Wójcik-Dudek, M., Zamieszkać w Zagładzie. Geografia Holocaustu w literaturze dla dzieci i młodzieży, [in:] Geografia krain zmyślonych. Wokół kategorii miejsca i przestrzeni w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej, eds. W. Kostecka, M. Skowera, Warszawa 2016, pp. 43–56 (pp. 45–46);
  • Wójcik-Dudek, M., W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży, Katowice 2016;
  • Wójcik-Dudek, M., „Efekt” Zagłady w polskiej współczesnej literaturze dla dzieci i młodzieży, [in:] Wiara i niewiara. Literackie realizacje wobec doświadczenia Zagłady, eds. P. Kalwiński, A. Karczewska, Lublin 2018, pp. 173–187 (p. 174, 178);
  • Wójcik-Dudek, M., Elementarz Zagłady w polskiej najnowszej literaturze dla dzieci, [in:] Śmierć w literaturze dziecięcej i młodzieżowej, ed. K. Slany, Warszawa 2018, pp. 279–294 (pp. 284–285);
  • Wójcik-Dudek, M., Memory Boom and Imaginarium of Holocaust in Polish Literature for Young Readers, „Filoteknos”, no. 10, 2020, pp. 309–323.