Darowane kreski

Autor: Joanna Papuzińska
Rok wydania: 1994
Wydawnictwo: Atena
Miejsce wydania: Warszawa
Liczba stron: 111
ISBN: 8385894004
Uwagi: Drugie wydanie w roku 2002 (J. Papuzińska, Darowane kreski, Łódź: Literatura, 2002, s. 151, ISBN: 8388484672), trzecie wydanie (rozszerzone) w opracowaniu graficznym Magdaleny Pilch i z ilustracjami Szymona Kobylińskiego w roku 2019 (J. Papuzińska, Darowane kreski, Łódź: Literatura, 2019, s. 223, ISBN: 9788376727196).

Wspomnienia Joanny Papuzińskiej, które stały się podstawą dla wydanych później książek dla dzieci, takich jak Asiunia (2011), Mój tato szczęściarz (2013) i Krasnale i olbrzymy (2015). Pamięć autorki sięga do czasów drugiej wojny światowej, które zostają przedstawione nie tylko jako okres dramatyczny, zwłaszcza dla dorosłych członków rodziny, ale też niepozbawiony sytuacji komicznych i humoru, zrodzonego z dziecięcej perspektywy małej Papuzińskiej.

W Darowanych kreskach wyrażone wprost wspomnienie Zagłady Żydów pojawia się tylko raz, gdy matka bierze kilkuletnią Joannę na ręce i pokazuje jej czerwone niebo nad Warszawą: „powiedziała «Pamiętaj» albo «Patrz – to Niemcy palą getto»” [6]. W tekście znaleźć można też opisy pośrednio wskazujące na aktywną pomoc rodziny Papuzińskich niesioną Żydom: w ich domu często przebywali ludzie potrzebujący wsparcia; „różne ciocie”, które „zasiedziały się na dłużej i zamieszkały w małym pokoiku w głębi mieszkania”, a do tego były „bardzo cichutkie, bardzo ostrożne” [7]. Babcia Papuzińskiej określiła ich obecność jako „lekkomyślność” [7] ze strony rodziny. W domu pojawiały się też dzieci, które „również się zasiedziały nieraz na dłużej” [7]. Można domyślać się, że chodzi o ukrywanie Żydów, czego potwierdzenie dają również fragmenty trzeciego wydania („Wstęp” i „Po latach”), w których autorka pisze o otrzymaniu przez jej rodziców medalu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.