Wojna na pięknym brzegu

Autor: Andrzej Marek Grabowski

Ilustracje: Joanna Rusinek

Rok wydania: 2014

Wydawnictwo: Literatura

Miejsce wydania: Łódź

Liczba stron: 149

ISBN: 9788376722818

Uwagi: Seria “Wojny dorosłych – historie dzieci”

Historia dziesięcioletniej Krysi, która mieszka wraz z rodziną na warszawskim Żoliborzu i po rozpoczęciu II wojny światowej dołącza do konspiracji, rozpowszechniając nielegalne druki i tajne wiadomości. Z tej perspektywy relacjonuje życie w okupowanej Warszawie, niepozbawione jednak dziecięcej zabawy i elementów codzienności. Pewnego dnia do rodzinnego domu bohaterki wprowadza się kobieta z synem, niewiele młodszym od Krysi Jankiem. Jak się okazuje, są Żydami przybyłymi z Łodzi i przez kilka dni ukrywają się w mieszkaniu, jednak wobec zagrożenia denuncjacją ze strony sąsiadki mama Krysi przenosi ich w bezpieczniejsze miejsce. Opowieść kończy się wraz z wybuchem powstania warszawskiego, wtedy też rodzina bohaterki zostaje zmuszona do opuszczenia miasta.

Wojna na pięknym brzegu została oparta na przeżyciach Krystyny Grabowskiej, matki autora. Z posłowia czytelnik dowiaduje się o powojennych losach głównych bohaterów książki, których część zginęła pod koniec wojny lub tuż po jej zakończeniu. Zagłada pojawia się w tekście Grabowskiego epizodycznie, zawsze widziana z perspektywy Krysi: poza ukrywaniem Żydów w rodzinnym domu wspomniane zostaje również powstanie w warszawskim getcie wiosną 1943.

Bibliografia:

• Howrus-Czajka, M., Obraz II wojny światowej w polskiej książce obrazkowej, „Ryms. Kwartalnik o książkach dla dzieci i młodzieży”, nr 27, 2016, s. 8–9;
• Howrus-Czajka, M., “True fiction” – the memory and the postmemory of traumatic war events in a picturebook, „Problemy Wczesnej Edukacji / Issues in Early Education”, nr 3 (34), 2016, s. 94–106 (s. 101–102);
• Jarzyna, A., Szlemiele. Zwierzęta wobec Zagłady w literaturze dla dzieci, „Narracje o Zagładzie”, nr 2, 2016, s. 235–256;
• Jarzyna, A., Post-koiné. Studia o nieantropocentrycznych językach (poetyckich), Łódź 2019 (s. 191–214);
• Kwiatkowska, A., Jak narysować pamięć? Zagłada w polskich ilustrowanych książkach dla dzieci, „Porównania”, nr 1, 2021, s. 123–140;
• Mieszek, M., Kulinaria w łódzkiej serii książek dla dzieci „Wojny dorosłych – opowieści[sic!] dzieci”, [w:] Kuchnia i stół w komunikacji społecznej. Tekst, dyskurs, kultura, red. W. Żarski przy współpracy T. Piaseckiego, Wrocław 2016 s. 569–580;
• Rybak, K. Dzieciństwo w labiryncie getta. Recepcja mitu labiryntu w polskiej literaturze dziecięcej o Zagładzie, Warszawa 2019 (s. 14–15, 101);
• Rybak, K., Stosunki polsko-żydowskie i Zagłada w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku, [w:] Stosunki polsko-żydowskie, t. 2, Kultura. Literatura, sztuka i nauka w XX wieku, red. Z. Trębacz, Warszawa 2020, s. 171–187 (s. 174, przyp. 7; 182);
• Sikora, A., W jaki sposób mówimy dzieciom o wojnie? Charakterystyka prozy o tematyce wojennej na podstawie wybranych książek dla dzieci, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum”, nr 2 (19), 2014, s. 25–44 (s. 29, przyp.12);
• Slany, K., Rutka Joanny Fabickiej jako przykład postpamięciowej literatury dla dzieci, „Maska”, nr 35, 2017, s. 81–94 (s. 82);
• Wawer, K., Lekcje (polskiego) z wielokulturowości. Praca z serią Wojny dorosłych – historie dzieci w szkole podstawowej na wybranych przykładach, „Polonistyka. Innowacje”, nr 13, 2021, s. 145–161 (s. 146);
• Wądolny-Tatar, K., (Auto)biograficzna przestrzeń pamięci (Ostatnie piętro Ireny Landau), [w:] (Od)pamiętywanie – gry z przeszłością w literaturze dla dzieci i młodzieży, red. B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek, Katowice 2018, s. 147–161 (s. 159);
• Wójcik-Dudek, M., Dzieci i książki w Bibliotece Shoah, [w:] (Przed)szkolne spotkania z lekturą, red. B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek, współpr. A. Zok-Smoła, Katowice 2015, s. 81–95 (s. 88, przyp. 21);
• Wójcik-Dudek, M., Konieczność śladu. Kanony literatury dla dzieci i młodzieży, „Narracje o Zagładzie”, nr 1, 2015, s. 96–116 (s. 105, przyp. 27);
• Wójcik-Dudek, M., Matka – depozytariuszka sytości i głodu. Literatura dla dzieci i młodzieży wobec Zagłady, [w:] Kuchnia i stół w komunikacji społecznej. Tekst, dyskurs, kultura, red. W. Żarski przy współpracy T. Piaseckiego, Wrocław 2016 s. 449–458 (s. 454);
• Wójcik-Dudek, M., Zamieszkać w Zagładzie. Geografia Holocaustu w literaturze dla dzieci i młodzieży, [w:] Geografia krain zmyślonych. Wokół kategorii miejsca i przestrzeni w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej, red. W. Kostecka, M. Skowera, Warszawa 2016, s. 43–56 (s. 46, przyp. 11);
• Wójcik-Dudek, M., W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży, Katowice 2016;
• Wójcik-Dudek, M., Płynna postpamięć – motywy akwatyczne w literaturze osobnej podejmującej problematykę Holokaustu, [w:] Żywioły w literaturze dziecięcej. Woda, red. A. Czabanowska-Wróbel, K. Zabawa, Kraków 2017, s. 201–217.