Niedokończona opowieść Pepe

Eulalia Żochowska, zwana Lalą, w chwili wybuchu drugiej wojny światowej ma dziewięć lat. Dziewczynka jest świadkiem, jak przez jej rodzinny Wołyń (dzisiejsza Ukraina) przemierzają masy uchodźców uciekających do Związku Radzieckiego w obawie przed Niemcami. Niedługo później rozpoczyna się „kolejna wojna”, gdy 17 września 1939 działania zbrojne rozpoczynają Rosjanie. Pierwsze lata drugiej wojny światowej zdają się nie wpływać na codzienność Lali, jednak okupacja niemiecka diametralnie zmienia sytuację, zwłaszcza dla Żydów. Pomaga im wujek głównej bohaterki, Staszek – dzięki niemu Lala poznaje Pepe, żydowską dziewczynkę, której, mimo wielu trudności, udaje się dożyć końca wojny pod opieką rodziny Żochowskich.

Wołyń ukazany jest jako miejsce żyjących ze sobą w zgodzie Polaków, Ukraińców, Żydów i Niemców, jednak po wkroczeniu okupanta sytuacja się zmienia, a antysemickie działania narastają. Żydzi muszą nosić oznaczenia na ubraniach, są grupowani w gettach i mordowani. Pojawiają się Polacy ratujący Żydów, jak wujek Staszek, który pomaga uciekinierom z getta w Rożyszczach. Combrzyńska-Nogala zwraca również uwagę na kwestię przyjęcia przez Pepe katolickiej tożsamości i nowego imienia (Janka), a także przywołuje wiele elementów żydowskiej wiary, tradycji i kultury (jidysz, golem, kabała itd.).